ازدحام و تراکم جمعیت‌های بزرگ و تفاوت جمعیت شب و روز در کلان شهرهایی مثل تهران، همراه با آلودگی گسترده نور، صدا، هوا و فضا و مساله ترافیک و زمان، منشا یافتن چاره‌ای برای کاهش آلام ناشی از زندگی در این‌گونه شهرها شده است. مهمترین مساله در این شهرها حرکت جمعیت است. حرکت جمعیت اعم از حرکت با وسیله نقلیه و یا ازدحام جمعیت در مراکز فروش و خدمات اداری و رفاهی شهر، علت اصلی بسیاری از "مسایل شهری" اعم از مسایل انسانی شهری و یا حوادث و سوانح شهری در شهرهای بزرگ می‌باشد. احتمالا شما نیز با من هم عقیده باشید که امروز هر کدام از ما علاوه بر شخصیت حقیقی خود ، از یک هویت مجازی با مفهوم شهروند الکترونیک نیز برخوردار هستیم، بنابراین من تصمیم گرفتم در این پست از وبلاگ برای آشنایی بیشتر با این هویت مجازی نگاهی متفاوت به مفهوم شهروند الکترونیک داشته باشم.
با توسعه روزافزون فناوری اطلاعات، مفهوم زندگی در کلان شهرهای جهان رنگ و بویی جدید به خود گرفته و بسیاری از شهرها در کشورهای مختلف به شهرهای الکترونیک تبدیل شده اند. ایجاد شهر الکترونیکی مستلزم سرمایه گذاری زیادی است و تنها در صورت همکاری دولت های محلی و نهادهای حاکمیتی این مهم تحقق خواهد یافت. با وجود همه اینها یکی از مفاهیمی که در این چرخه می بایستی مورد توجه قرار گیرد، مفهوم شهروند الکترونیکی است کسی که از حداقل دانش لازم درباره مفاهیم پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات برخوردار است. توانایی برقراری ارتباط با اینترنت (با استفاده از کامپیوتر یا موبایل) و ارسال و دریافت پیام‌های الکترونیکی از طریق پست الکترونیک را دارد و همچنین اطلاعات، خدمات، کالاها و نرم افزارهای مورد نیاز خود را از طریق اینترنت جستجو می‌کند. ضمن این‌که چنین فردی باید نسبت به تامین امنیت شخص و خانواده در برابر آسیب‌های اینترنتی آگاهی داشته و بتواند امور مختلف زندگی خود را تا حد امکان از طریق شبکه‌های اینترنتی انجام دهد.
هویت یک شهروند الکترونیک بسیار مهم است چرا که در حقیقت شهروند الکترونیک یک نماینده از سوی شهروند واقعی در شهر الکترونیک است که خود اختیاری ندارد، بلکه دستورات شهروند حقیقی را اجرا می‌کند. به بیانی واضح تر شهروند الکترونیک کسی است که از توانایی لازم برای کار با رایانه برخوردار باشد و بتواند از اینترنت برای انجام سریع تر و موثرتر امور روزمره زندگی از قبیل برقراری ارتباط با دیگران، خرید و فروش، تعاملات بانکی، استخدام، مسافرت، تفریح، سرگرمی، درمان و ... استفاده کند.
امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان، اغلب شهروندان ویژگی‌های یک شهروند الکترونیک را دارند و لزوم چنین تحولی در کشور ما نیز احساس می‌شود. به عنوان نمونه ای از تجارب موفق در این حوزه بدون شک می توان به اقدامات و دستاوردهای مسئولان مدیریت شهری کلان شهر مشهد در اجرای پروژه های زیرساختی از قبیل من کارت با هدف ترویج و توسعه خدمات الکترونیکی برای تحقق رویای شهرالکترونیکی و در کنار آن بلوغ مفهوم شهروند الکترونیکی اشاره نمود.
کارت هوشمندی که علاوه بر قابلیت های قبلی خود ، مشخصات فردی مالک کارت در حافظه آن ثبت شده است ، بدین ترتیب می توان خدماتی که شناسایی خدمت گیرنده در آن الزام دارد نیز ارائه نمود، همانند عضویت در کتابخانه ها ، استفاده از خدمات فرهنگسرا ها ، استفاده از تخفیف های ویژه و ... و از دیگر اهداف آن می توان موارد ذیل را نام برد :
- احراز هویت شهروندان در بخش های مختلف ، سازمانی ، خدماتی, تجاری و .....
- ساماندهی خدمات به شهروندان در بخش های مختلف شهری و سازمانی
- دستیابی آمارهای منظم جمعیتی بر اساس گروه های مختلف فعالیت
- گسترش تجارت الکترونیک و ارتقا فرهنگ استفاده از خدمات دولت الکترونیک
- پایه ریزی احراز هویت الکترونیکی برای استفاده در مراکز خدماتی ، فرهنگی ، رفاهی
- رونق کسب و کار با استفاده از ارایه تسهیلات توسط پذیرندگان کارت
با ادامه این رویکرد شاید چندان هم اغراق نباشد اگر بخواهیم بگوییم « در آینده ای نزدیک اگر یک شهروند الکترونیک نباشید، به طور کل شهروند به حساب نمی آیید».
