مقدمه ای بر بانکداری الکترونیک

بانکداری‌ الکترونیک‌ به طور کلی ‌ انواع‌ کانال‌های‌ ارتباطی‌ میان‌ بانک‌ و مشتری‌ حقیقی‌ و حقوقی را شامل می گردد. برخی‌ از این سرویس‌ها عبارتند از‌:

• بانکداری‌ مبتنی‌ بر وب‌ و اینترنت
• بانکداری‌ مبتنی‌ بر فناوری‌ تلفن‌های‌ همراه‌
• بانکداری‌ مبتنی‌ بر تلفن‌
• بانکداری‌ کیوسکی‌
• بانکداری‌ به‌ کمک‌ فکس‌
• پیام‌ کوتاه‌
• بانکداری‌ مبتنی‌ بر دستگاه‌ خودپرداز‌
• بانکداری‌ مبتنی‌ بر کارت‌های‌ هوشمند

از نتایج و دستاوردهای اساسی اینترنت و IT بانکداری الکترونیک است و براهمیت آن به دلیل افزایش روزافزون تعامل اقتصادی کشورها با یکدیگر روز بروز افزوده می‌شود و همچنین بر مبنای تمایل بشر به راهکارهای ساده تر، در انجام کارهای مالی و اقتصادی نیز نیازمند بازنگری و نوآوری بعلاوه تسهیل در بروکراسی نظام بانکی می باشیم. پس از پیدایش IT، نخستین ساختاری که به دستاوردهای شبکه و اینترنت پی برد سیستم بانکی بود. سیستمهای بانکی از این ابزار به عنوان عاملی جهت ایجاد یکپارچگی و افزایش دامنه فعالیت استفاده نمودند این عوامل مقدمه تکریم واقعی ارباب رجوع می باشند. عوامل بسیار اساسی استفاده سیستمهای بانکی از بانکداری الکترونیک ، افزایش ضریب امنیت در تبادلات مالی و به صفر رساندن هزینه سنگین این نقل و انتقالات می باشد. البته باید به این نکته توجه نمود که بانکداری الکترونیک موضوعی نیست که که بتوان سلیقه‌ای با آن برخورد نمود بلکه اجبار قرن 21 به تمام کشورهایی است که خواهان تعامل با دنیای پیشرفته امروز و رشد اقتصادی می باشند. همانطور که گفته شد بانکداری الکترونیک برای بانک‌ها نیز بسیار سودمند است چرا که علاوه برکاهش هزینه عملیات بانکی سبب کاهش خطای انسانی در انجام امور مالی نیز می‌گردد. همچنین لزوم به نگهداری و استفاده از پول نقد از بین می رود که این موضوع نیز از چند جهت بسیار مهم است، اول آنکه استفاده از پول نقد در انجام معاملات روزانه، موجب اصطحلاک پول شده و در نهایت سالانه هزینه هنگفتی به کشور تحمیل می‌ گردد که با استفاده از بانکداری الکترونیک این مبلغ به نفع کشور صرفه‌جویی می‌شود، دیگر آنکه نگهداری پول نقد، سبب خارج شدن حجم زیادی از اعتبارات و پول از چرخه نظام اقتصادی کشور می‌شود که سبب تورم و نقدینگی است، اما با استفاده از بانکداری الکترونیک ، کارهای بانکی به صورت اعتباری انجام می‌شود و پول در چرخه نظام اقتصادی کشور باقی می‌ماند. نتیجه مهم بانکداری الکترونیکی آن خواهد بود که در سال‌های آتی ترکیب تکنولوژی اطلاعات با تجارت سبب ایجاد عصر بازرگانی الکترونیک به صورتی فراگیر خواهد شد. طبق پیش بینی مؤسسه (IDS) تا سال 2007 میلادی 150 میلیون نفر از مردمان اروپای غربی از حساب‌های بانکی اینترنتی بهره‌مند گردند. بر اساس تحقیق مؤسسه مشاوره‌ای Booz-Allen & Hamilton اکنون بیش از نیمی از بانک‌های اروپایی خدمات بانکداری خود را از طریق شبکه اینترنت ارائه می‌دهند و سایر بانک‌ها نیز در صدد پیوستن به شبکه بانکداری الکترونیک می باشند. علل اشتیاق بانکهای امروز جهت استفاده از این فن آوری در ادامه توضیح داده خواهد شد. اولین دلیل این که بانکداری اینترنتی آنان را قادر می‌سازد روابط خود را با مشتریانشان به نحو مطلوبی حفظ نموده و گسترش دهند. علت دیگر آن است که نیازی به حضور فیزیکی نیست و در نتیجه مشتریان می‌توانند با شرکت‌های بازرگانی به طور مطلوب تماس داشته باشند. به هر حال، باید در نظر داشت سیستم‌ها و تکنولوژی‌های پیشرفته در این زمینه در جایگاه مناسب خود به کار گرفته شود و اکنون مشتریان می‌توانند معاملات خود را با شرکت‌های مختلف در هر نقطه از جهان با استفاده از اینترنت انجام دهند، مزیت دیگر بانکداری اینترنتی این است که استفاده از ارتباطات on line برای فروش محصولات شرکت‌ها افزایش می یابد و مشتریان این شرکتها می‌توانند از طریق خدمات بانکداری به راحتی نیاز خود را برطرف نمایند. بعلاوه ایجاد یک شعبه اینترنتی بسیار کمتر از بنای یک شعبه به صورت فیزیکی برای شرکت‌ها هزینه در بر دارد. تحقیقاتی که در این زمینه به عمل آمده نشان می‌دهد اگر مشتریان قادر باشند انواع عملیات بانکی را با استفاده از تلفن، کامپیوترهای شخصی و دستگاه‌های ATM انجام دهند، بنابراین محل جغرافیایی اقامت آنان موضوع مهمی نخواهد بود. به عبارت دیگر، مکان‌های جغرافیایی در آینده از اهمیت بسیار اندکی برخوردار خواهد بود.